[section_tc][column_tc span=’12’][text_tc timing=’linear’ trigger_pt=’0′ duration=’1000′ delay=’0′]

Chociaż choroba jest stanem, który z zaskoczenia może dotknąć każdego w dowolnym momencie jego życia, to istnieje grupa chorób szczególnych, których pojawienie się można przewidzieć. Chorobom zawodowym, bo o nich mowa, można i trzeba zapobiegać. Różnią się one od innych jednostek chorobowych (np. chorób zakaźnych czy nowotworów) tym, że ich przyczyny są dokładnie znane i można określić w jakiej grupie pacjentów dana jednostka chorobowa może się rozwinąć. [nbsp_tc]Choroba zawodowa to schorzenie spowodowane wpływem szkodliwych czynników występujących w miejscu wykonywania pracy, lub też spowodowana sposobem wykonywania pracy. Lista schorzeń klasyfikowanych przez polski system zdrowia jako choroby zawodowe jest zawarta w specjalnym rejestrze chorób zawodowych.

Działania profilaktyczne skierowane do konkretnych grup zawodowych w celu zmniejszenia zachorowalności i rozwoju chorób zawodowych to jeden z priorytetów medycyny pracy.[nbsp_tc] Pracodawcy są zobligowani przepisami kodeksu pracy do zapobiegania chorobom zawodowym, ale co ważne, coraz większa ich rzesza stawia sobie za cel (a nie tylko obowiązek) przeciwdziałanie występowaniu u swoich pracowników chorób związanych z wykonywaną pracą.

Warto pamiętać, że to pracownik jest najważniejszym elementem procesu profilaktycznego. Program, dzięki któremu zapobiega się lub oddala w czasie rozwój jednej z chorób zawodowych to działanie ukierunkowane na utrzymanie zdolności do pracy oraz ograniczenie kosztów związanych z leczeniem pracownika.

Aby dane schorzenie można było uznać za chorobę zawodową, konieczne jest wykazanie, że na jej powstanie miały wpływ warunki pracy.[nbsp_tc]Tak więc profilaktyka chorób zawodowych to przede wszystkim dostosowanie (na tyle na ile to możliwe) miejsca pracy, uświadomienie pracownika o istniejących zagrożeniach, kontrola stanu jego zdrowia oraz działania zapobiegające rozwojowi choroby.

Działania profilaktyczne mogą mieć charakter pierwotny (a więc zapobiegawczy), wtórny (wczesne wykrywanie choroby i przeciwdziałanie jej rozwojowi) oraz profilaktyki trzeciorzędowej (zahamowanie postępu choroby oraz ograniczenie powikłań).

Art. 227 par. 1 kodeksu pracy wskazuje, że pracodawca ma obowiązek stosować środki zapobiegające chorobom zawodowym i innym chorobom związanym z wykonywaną pracą, a zwłaszcza:

• utrzymywać w stanie stałej sprawności urządzenia ograniczające lub eliminujące szkodliwe dla zdrowia czynniki środowiska pracy oraz urządzenia służące do pomiarów tych czynników,

[nbsp_tc]• przeprowadzać, na swój koszt, badania i pomiary czynników szkodliwych dla zdrowia, rejestrować i przechowywać wyniki tych badań i pomiarów oraz udostępniać je pracownikom.

Profilaktyka pierwotna chorób zawodowych powinna składać się przede wszystkim z takich elementów jak:

• szkolenia z zasad bezpieczeństwa i higieny pracy podnoszące świadomość pracowników,
• dbałość zarówno ze strony pracodawcy jak i pracowników o przestrzeganie przepisów BHP,
• odpowiednie planowanie stanowisk pracy zgodnie z zasadami BHP oraz ergonomią,
• automatyzację i mechanizację procesów produkcyjnych które mogą mieć szkodliwy wpływ na zdrowie pracownika,
• kontrola stanu zdrowia pracowników poprzez regularne badania okresowe,
• dostosowanie środków ochrony zbiorowej i indywidualnej do charakteru pracy w danej firmie,
• dbałość zarówno ze strony pracodawcy jak i pracownika o odpowiedni stan techniczny urządzeń i maszyn wykorzystywanych przez pracowników,
• promocja zdrowia i propagowanie prozdrowotnych postaw pracowników (walka z nałogami, niekorzystnymi nawykami żywieniowymi, zachęcanie do aktywności ruchowej).

Do działań profilaktyki wtórnej ze strony pracodawcy należą:

• rozpoznanie przyczyny wystąpienia choroby, oraz zagrożenia tą chorobą wśród pozostałych pracowników – działania te pracodawca powinien przeprowadzić w porozumieniu z Państwową Inspekcją Sanitarną,
• zapewnienie realizacji zaleceń lekarskich, w tym możliwość przeniesienia pracownika na inne stanowisko,
• niezwłoczne działania zmierzające do usunięcia ze stanowiska pracy czynników powodujących chorobę zawodową,
• zastosowanie wszystkich niezbędnych środków zapobiegawczych przeciwdziałających nowym przypadkom chorobowym.

Profilaktyka chorób zawodowych ze strony pracownika to przede wszystkim:

• sumienne przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,
• dbałość o swoje stanowiska pracy, zgłaszanie awarii i problemów technicznych ze sprzętem niezbędnym na stanowisku pracy,
• okresowa kontrola stanu zdrowia,
• unikanie nałogów i używek,
• dbałość o aktywność fizyczną poza godzinami pracy (szczególnie dla osób wykonujących prace siedzącą),
• wykorzystywanie przerw w czasie pracy oraz regeneracja po jej zakończeniu.

Autor: Anna Wachowicz

[/text_tc][/column_tc][/section_tc]