[section_tc][column_tc span=’12’][text_tc timing=’linear’ trigger_pt=’0′ duration=’1000′ delay=’0′]

Raz jeszcze definicja

Według polskich przepisów choroba zawodowa to pojęcie medyczno – prawne oznaczające patologię wywołaną czynnikiem szkodliwym występującym w środowisku pracy lub też sposobem wykonywania tejże pracy. Uważa się, że jest ona poprzedzona co najmniej 20 letnim czasem narażenia na czynniki szkodliwe, a jej objawy zazwyczaj narastają w czasie.[nbsp_tc] Za choroby zawodowe w polskich przepisach prawnych uznane są jedynie te znajdujące się w urzędowym wykazie chorób zawodowych.

W Polsce zagadnieniem chorób zawodowych, ich rozpowszechnieniem i danymi statystycznymi zajmuje się w główniej mierze Instytut Medycyny Pracy im. Prof. J. Nofera w Łodzi. Na jego stronie internetowej czytamy: „Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych (Dz. U. 2009, Nr 105, poz. 869) zawiera wykaz chorób zawodowych i określa m.in. sposób zbierania informacji o ich występowaniu: „§ 9.1. Państwowy powiatowy inspektor sanitarny albo państwowy wojewódzki inspektor sanitarny w terminie 14 dni od dnia, w którym decyzja o stwierdzeniu choroby zawodowej stała się ostateczna, sporządza kartę stwierdzenia choroby zawodowej i przesyła ją do Centralnego Rejestru Chorób Zawodowych Instytutu Medycyny Pracy im. prof. dr. med. Jerzego Nofera w Łodzi”.

Instytut z Łodzi prowadzi również Centralny Rejestr Chorób Zawodowych zgodny z Rozporządzeniem 1338/2008 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie statystyk Wspólnoty w zakresie zdrowia publicznego oraz bezpieczeństwa i higieny pracy z dnia 16 grudnia 2008 r.

Choroby zawodowe – statystyki

Według najnowszych statystyk za rok 2014 przedstawionych na stronach Instytutu im. Prof. Nofera w 2014 roku stwierdzono 2351 przypadki zachorowań na choroby zawodowe, w tym 1549 stanowili mężczyźni, a 802 kobiety. Dla porównania w roku 2004 zachorowało 3790 osób – 2306 mężczyzn i 1484 kobiet. Uważa się jednak, że coroczne zmniejszanie się odnotowanych w rejestrze przypadków chorób zawodowych jest przede wszystkim związane ze zmianą sposobu orzecznictwa lekarskiego, nie zaś z faktycznym spadkiem zachorowalności.

Do najliczniej występujących chorób zawodowych w 2014 roku wśród polskich pracowników zaliczano: pylice płuc (610 przypadków), choroby zakaźne lub pasożytnicze albo ich następstwa (660 przypadków), przewlekłe choroby narządu głosu (268 przypadków), przewlekłe choroby obwodowego układu nerwowego (167 przypadków).

Najwięcej przypadków zachorowań w 2014 roku odnotowano w województwie śląskim, co jest związane z charakterystycznym sektorem zatrudnienia w tym rejonie – górnictwem.

Aktualnie obserwuje się spadek zatrudnienia w branżach, w których dotychczas notowano najwięcej zachorowań, a więc w górnictwie, metalurgii czy przemyśle maszynowym, mineralnym i chemicznym. Dlatego też pomimo wciąż relatywnie wysokiej zapadalności, zmniejsza się ilość zachorowań związanych z tą gałęzią pracy zawodowej. W ich miejsce pojawiają się nowe schorzenia związane z pracą o charakterze siedzącym takie jak m. in. choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa czy stawów nadgarstka, żylaki czy neuralgie np. nerwu pośrodkowego, które w wykazie chorób zawodowych są klasyfikowane jako: „Przewlekłe choroby układu ruchu wywołane sposobem wykonywania pracy” oraz „Przewlekłe choroby obwodowego układu nerwowego wywołane sposobem wykonywania pracy”. Stanowią one znaczny odsetek corocznych zachorowań.

Jak wypada Polska na tle krajów Europy i świata?

Jeśli mówimy o krajach rozwiniętych, a więc krajach Unii Europejskiej, Stanach Zjednoczonych, Kanadzie czy Australii, to we wszystkich zaobserwowano wzrost zachorowalności na tzw. nowe choroby zawodowe, czyli te związane z siedzącym trybem pracy. We wszystkich tych krajach zaobserwowano również wzrost zachorowalności na schorzenia alergiczne oraz zaburzenia psychologiczne związane ze stresem.

Europejska Agencja Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy stworzyła raport dotyczący chorób zawodowych układu mięśniowo szkieletowego szyi i kończyn górnych (https://osha.europa.eu/pl/tools-and-publications/publications/factsheets/5/view). Na podstawie zebranych danych z terenu wszystkich krajów Unii Europejskiej stwierdzono, że jest to coraz większe zagrożenie dla pracowników wielu sektorów. Absencja chorobowa pracowników związana z tego rodzaju schorzeniami corocznie niesie ze sobą ogromne koszty. W raporcie zaznaczono też potrzebę ujednolicenia procesu szacowania ryzyka wystąpienia tego typu chorób na terenie całej Unii, ponieważ aktualnie każdy kraj prowadzi tego typu statystyki na własną rękę.

21 lutego 2007 r. Komisja Europejska ogłosiła 5-letnią strategię dotyczącą przeciwdziałania chorobom zawodowym. Zakładała ona, że w latach 2007 – 2012 w krajach Unii Europejskiej liczba chorób zawodowych i wypadków przy pracy powinna zmniejszyć się o jedną czwartą. Na podstawie statystyk wydaje się, że w Polsce udało się spełnić założenia tej strategii. Ilość zachorowań wynosiła w 2007 roku 3285 przypadków, natomiast w 2012 roku – 2402 przypadki. Należy się jednak zastanowić, czy spadek ten jest rzeczywiście wynikiem działań profilaktycznych, czy też zmiany sposobu orzecznictwa lekarskiego.

Autor: Anna Wachowicz

http://www.zus.pl/files/dpir/20091119_Choroby_zawodowe_ZUS.pdf [nbsp_tc][Dostęp 2015-11-29]

http://www.imp.lodz.pl/home_pl/o_instytucie/reg_and_databases/work_dissises1/dane_o_zapadalnosci/[nbsp_tc] [Dostęp 2015-11-29]

[/text_tc][/column_tc][/section_tc]